เข้าใจความขัดแย้งในองค์กรง่ายๆ ผ่านเลนส์ MBTI

ในการทำงานร่วมกันในองค์กรหรือที่ทำงาน การเผชิญหน้ากับความขัดแย้งดูเหมือนจะเป็นเรื่องที่เราทุกคนต้องพบเจอเป็นเรื่อง บ้างก็เป็นเพราะสื่อสารไม่เข้าใจกัน บ้างก็รู้สึกว่าเพราะเราให้ค่าของสิ่งต่างๆ จัดลำดับความสำคัญ และมีเป้าหมายในการทำงานไม่เหมือนกัน บางคนอาจรู้สึกว่าเป็นเพราะต้องแข่งขันกันภายใต้ทรัพยากรที่มีจำกัด และหลายคนรู้สึกว่าเป็นเพราะแบ่งบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบได้ไม่ชัดเจน

ซึ่งไม่ว่าสาเหตุของความขัดแย้งคืออะไร ในภาพของความขัดแย้งนั้นๆ จะมี ‘คน’ เป็นส่วนประกอบเสมอ คนเยอะก็เรื่องแยะ ยิ่งไม่เข้าใจนิสัยใจคอของกันและกัน ก็ยิ่งเกิดความขุ่นข้องหมองใจได้ง่าย ในบทความนี้เราจะพาทุกท่านไปทำความเข้าใจกับ Preference หรือ ความพึงใจ ในเครื่องมือ MBTI® ที่ส่งผลกระทบต่อความขัดแย้งระหว่างบุคคลมากที่สุด รวมไปถึงลักษณะนิสัยของคน 4 ประเภทเมื่อเผชิญหน้ากับความขัดแย้ง เพื่อช่วยให้ทุกท่านรับมือกับความหลากหลายในสถานการณ์ที่ตึงเครียดได้ดีขึ้น

รูปแบบบุคลิกภาพ และความขัดแย้ง

ในบรรดา Preference (ความพึงใจ) ของเครื่องมือ MBTI® ทั้ง 4 คู่ Judging (J) และ Perceiving (P) เป็นคู่ที่ทำให้รู้สึกเครียดได้ง่ายที่สุดหากเราไม่ได้ใช้ฟังก์ชันที่ตรงกับความเป็นตัวเอง  (J ใช้ P หรือ P ใช้ J) ความตึงเครียดนี้ประกอบกับกระบวนการตัดสินใจที่แตกต่างกัน กล่าวคือ Thinking (T) – Feeling (F) ส่งผลให้เกิดความคาดหวังและความเข้าใจที่ไม่เหมือนกัน และนำไปสู่ความขัดแย้งในท้ายที่สุด ประเด็นหลักอยู่ที่สิ่งที่คนแต่ละไทป์โฟกัสเวลาเจอปัญหา

เวลาเจอปัญหา คนประเภท Thinking จะโฟกัสที่

• การทำความเข้าใจว่าความขัดแย้งนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับอะไร
• ความเห็นและหลักการ
• การวิเคราะห์และการอดทนอดกลั้นเมื่อมีความแตกต่าง
• การแก้ปัญหาที่ตรงประเด็น มีเหตุผล ชัดเจน และรวดเร็วที่สุด
• การรักษาจุดยืน

เวลาเจอปัญหา คนประเภท Feeling จะโฟกัสที่

• การทำความเข้าใจว่าใครเกี่ยวข้องกับปัญหานี้บ้าง
• ความต้องการและสิ่งที่ให้ค่า
• การยอมรับและการเห็นคุณค่าในความแตกต่าง
• แก้ปัญหาที่คำนึงถึงความรู้สึกของคนที่เกี่ยวข้องเพื่อรักษาความสัมพันธ์
• การประนีประนอมของทุกฝ่าย

เวลาเจอปัญหา คนประเภท Judging จะโฟกัสที่

• การมองหาวิธีแก้
• การจัดระเบียบประเด็นปัญหา
• อดีตและอนาคต
• ผลลัพธ์จากสถานการณ์

และจะรู้สึกพอใจเมื่อความขัดแย้งสิ้นสุดลง

เวลาเจอปัญหา คนประเภท Perceiving จะโฟกัสที่

• การมองหาความชัดเจน
• การค่อยๆ จัดการกับปัญหาไปทีละส่วน ทีละขั้นตอน
• ปัจจุบัน
• ข้อมูลจากผู้ที่เกี่ยวข้อง

และจะรู้สึกพอใจเมื่อความขัดแย้งกำลังได้รับการแก้ไข

เมื่อนำ Preference ทั้งสองคู่มาประกอบกัน เราจะได้ลักษณะนิสัยของคนสี่ประเภทที่มีมุมมองและวิธีการรับมือกับความขัดแย้งที่แตกต่างกัน กล่าวคือ TJ, TP, FJ, และ FP

ลักษณะนิสัยของคน 4 ประเภทตามทฤษฎี MBTI® เมื่อเผชิญหน้ากับความขัดแย้ง

คนประเภท TJ

คนประเภท TJ ใช้ฟังก์ชัน Extraverted Thinking (Te) เป็นฟังก์ชันหลักในการตัดสินใจ เวลาเกิดความขัดแย้ง พวกเขามักแสดงความเห็นและข้อวิพากษ์ที่มีต่อสิ่งที่กำลังประสบอย่างชัดเจน และมักมีความสามารถด้านการตัดสินใจอย่างเด็ดขาดโดยอาศัยข้อมูลที่มีอยู่ ณ ปัจจุบัน

• สิ่งที่มักนำไปสู่ความขัดแย้งกับคนประเภท TJ: การท้าทายอำนาจ และประเด็นเกี่ยวกับอำนาจ โดยเฉพาะในเรื่องของ ลำดับชั้น โครงสร้างการบังคับบัญชา วัยวุฒิ และบทบาทการตัดสินใจ
• สิ่งที่ต้องการเมื่อเกิดความขัดแย้ง: ข้อยุติ การลงมติ การแก้ปัญหา
• การรับมือกับอารมณ์ที่เกิดขึ้น: ปฏิเสธและมองข้ามอารมณ์ความรู้สึก ในสถานการณ์เดียวกันสามารถเป็นทั้งคนง่ายๆ ที่พร้อมแสดงความเห็นร่วม ไปจนถึง ตึงเครียดและโกรธอย่างรุนแรง ซึ่งมักมาจากการกดเก็บอารมณ์ไว้มาสักพัก
• คนอื่นมักมองว่าคนประเภท TJ: เป็นคู่ต่อสู้ที่ก้าวร้าว ห่างเหิน
• จะรู้สึกพอใจเมื่อ: ความขัดแย้งจบลง

 “เราจัดการกับปัญหาด้วยการเผชิญหน้าอย่างตรงไปตรงมา และตัดสินใจทันที
นี่คือสิ่งที่ดีที่สุดในการรับมือกับสถานการณ์แบบนี้” – ESTJ

คนประเภท TP

คนประเภท TP ใช้ฟังก์ชัน Introverted Thinking (Ti) เป็นฟังก์ชันหลักในการตัดสินใจ เวลาเกิดความขัดแย้ง พวกเขามักจะคิดเชิงวิพากษ์ในโลกของตัวเอง โดยจะคอยท้าทายความคิดและการตัดสินใจของตัวเองผ่านการตั้งคำถามและตั้งข้อสงสัย ซึ่งในบางครั้งอาจวิจารณ์ตัวเองอย่างโหดร้าย เพื่อให้ได้ความคิดอ่านที่คมชัดที่สุด

• สิ่งที่มักนำไปสู่ความขัดแย้งกับคนประเภท TP: การท้าทายความเชื่อใจและความน่าเชื่อถือส่วนบุคคล
• สิ่งที่ต้องการเมื่อเกิดความขัดแย้ง: กระบวนการและความก้าวหน้าในการแก้ปัญหาที่ชัดเจน
• การรับมือกับอารมณ์ที่เกิดขึ้น: มองว่าความรู้สึกไม่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์ มักตัดความรู้สึกออกจากภาพ ไม่เอามาเป็นส่วนหนึ่งของการพูดคุยกัน แม้จะรับรู้ความรู้สึกของตนเองเมื่อเกิดความขัดแย้งก็ตาม
• คนอื่นมักมองว่าคนประเภท TP: เป็นตัวกระตุ้นความขัดแย้ง
• จะรู้สึกพอใจเมื่อ: ได้ใช้เวลาระยะหนึ่งในการวิเคราะห์ ทบทวน และตรวจสอบผลลัพธ์โดยละเอียดหลังเกิดความขัดแย้ง

 “เมื่อย้อนกลับไปนึกถึงความขัดแย้งที่เคยเกิดขึ้น ฉันเห็นว่าตัวเองมักจะเป็นเหมือนตัวกระตุ้น
เพราะคอยแอบแหย่ให้คนอื่นพูดในสิ่งที่คิดหรือเชื่อออกมาด้วยการทำเป็นเชื่อฝั่งตรงข้าม” – INTP

 คนประเภท FJ

คนประเภท FJ ใช้ฟังก์ชัน Extraverted Feeling (Fe) เป็นฟังก์ชันหลักในการตัดสินใจ เวลาเกิดความขัดแย้ง พวกเขามักต้องการให้โลกรอบตัวมีความกลมเกลียวกัน คนอื่นมักเห็นว่าพวกเขาดูอบอุ่น ใส่ใจ แต่ก็อึดอัดกับความตึงเครียดได้ง่าย

• สิ่งที่มักนำไปสู่ความขัดแย้งกับคนประเภท FJ: การท้าทายแก่นความเชื่อหรือค่านิยมของพวกเขา
• สิ่งที่ต้องการเมื่อเกิดความขัดแย้ง: ความสัมพันธ์ที่ยังคงแนบแน่นและไม่บุบสลายตลอดช่วงเวลาที่เกิดความขัดแย้ง
• การรับมือกับอารมณ์ที่เกิดขึ้น: มองว่าควรนับความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของการพูดคุยกัน เอ่ยถึงความรู้สึกของตัวเองและต้องการฟังความรู้สึกของคนอื่นเวลาคุยกันเรื่องความขัดแย้ง มักมีอารมณ์อ่อนไหว เข้มข้น
• คนอื่นมักมองว่าคนประเภท FJ: เป็นคนที่ต้องการการสื่อสารและความกลมเกลียว
• จะรู้สึกพอใจเมื่อ: ไม่มีความรู้สึกแย่ๆ หลงเหลืออยู่จากผลลัพธ์และการประนีประนอม

“ตราบใดที่ทุกคนที่เกี่ยวข้องซื่อสัตย์กับความรู้สึกของตัวเอง เราก็จะสามารถแก้ปัญหานั้นๆ ได้”– ISFJ

คนประเภท FP

คนประเภท FP ใช้ฟังก์ชัน Introverted Feeling (Fi) เป็นฟังก์ชันหลักในการตัดสินใจ เวลาเกิดความขัดแย้ง พวกเขามักต้องการฟังเรื่องราวจากทุกด้าน คนอื่นมักมองว่าพวกเขายอมรับมุมมองที่แตกต่าง แต่ก็เชื่อมั่นในค่านิยมของตัวเองมากเช่นกัน

• สิ่งที่มักนำไปสู่ความขัดแย้งกับคนประเภท FP: การท้าทายค่านิยมที่เชื่อมั่นอย่างลึกซึ้ง
• สิ่งที่ต้องการเมื่อเกิดความขัดแย้ง: การที่ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมและได้รับการรับฟังด้วยความเคารพ
• การรับมือกับอารมณ์ที่เกิดขึ้น: มองว่าความขัดแย้งเป็นเรื่องธรรมดาที่เกิดขึ้นเมื่อจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับบางสิ่งบางอย่าง จึงยอมรับและเปิดรับอารมณ์ความรู้สึก แต่มักจะไม่ได้มองว่าเป็นส่วนสำคัญที่ต้องหยิบยกมาพูดคุยกัน
• คนอื่นมองว่าคนประเภท FP: เป็นคนที่ต้องการฟังค่านิยมและความกังวลใจของทุกคน
• จะรู้สึกพอใจเมื่อ: มีการเปิดกว้างให้ได้สำรวจความคิดความเห็นต่าง ไม่จำเป็นต้องมีข้อยุติ

“ถ้ามันเป็นเรื่องสำคัญสำหรับฉันจริงๆ ฉันก็อยากให้ทุกคนใช้เวลาในการสำรวจประเด็นนั้นๆ
และรับฟังก่อนจะรีบด่วนสรุป” – ENFP

 การทำงานร่วมกันในองค์กรก็เหมือนลิ้นกับฟัน การกระทบกระทั่งกันเป็นเรื่องธรรมดาที่มักเกิดขึ้นเวลาที่คนเราใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ด้วยกันท่ามกลางความหลากหลาย แต่แม้มันอาจจะดูเป็นเรื่องเล็กๆ ที่เกิดขึ้นเป็นปกติทั่วไป หากเราละเลย ไม่ทำความเข้าใจและไม่หาวิธีลดทอนหรือป้องกัน การกระทบเล็กๆ ก็อาจกลายเป็นการกระแทกซ้ำๆ ที่นำไปสู่ความเสียหายที่ยิ่งใหญ่ของทั้งฟันและลิ้น รวมถึงสุขภาพปากในภาพใหญ่ได้ ซึ่งในที่นี้หมายถึงคนต่างไทป์และองค์กรในภาพรวม การทำความเข้าใจกับมุมมอง ความต้องการ และวิธีการรับมือกับความขัดแย้งของคนแต่ละประเภทด้วยเครื่องมือ MBTI® นอกจากจะสามารถช่วยลดความรุนแรงของการกระทบกระทั่งกันได้แล้ว ยังสามารถช่วยส่งเสริมการทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพและสุขภาพจิตที่ดีของคนในองค์กรด้วย